C.V. Paul Röttger
Paul Röttger (6 maart 1954, Winterswijk) is een Nederlandse theatermaker, acteur, regisseur en docent. Na zijn afstuderen aan de Toneelschool Arnhem (1976) werkte hij mee aan ruim 110 theater-, film- en tv-producties.
In april 2024 nam hij afscheid bij Theater Babel Rotterdam - waarvan hij de oprichter is - met de voorstelling "Over dromen & luchtkastelen". Sindsdien woont hij in Frankrijk met zijn twee partners.
De onderstaande tijdlijn laat zijn carrière in theater, film en tv zien.
C.V. Theater
Jaren 1970:
• 1971 – Het leven van Galilei – acteur (Toneelgroep Theater), première 12 maart 1971 .
• 1971 – Haute couture – acteur (Toneelgroep Theater), première 25 september 1971 .
• 1975 – Vadertje en moedertje – acteur (De Noorder Compagnie), première 30 november 1975 .
• 1976 – Een vriend van de waarheid – acteur (De Noorder Compagnie), première 8 januari 1976 .
• 1976 – Afgestudeerd aan de Toneelschool Arnhem.
• 1977 – Witkacy – acteur (Stichting Theaterunie), première 5 maart 1977 .
• 1978 – De getuigen of Ons stukje zekerheid – acteur (Stichting Theaterunie), première 7 maart 1978 .
• 1978 - Het balkon - acteur (Ro theater) -
• 1979 – De knecht van twee meesters – acteur (Ro Theater), première 17 februari 1979 .
• 1979 – Koning Lear – acteur (Ro Theater), première 27 oktober 1979 .
Jaren 1980:
• 1980 – 1989
– De misantroop - Moliére - regie - Het Wagenings gezelschap
– Romeo en Julia - Shakespeare - regie - Het Wagenings gezelschap
– De ziekte die jeugd heet - Bruckner - regie - Het Wagenings gezelschap
– Zomergasten - Gorki - regie - Het Wagenings gezelschap
– Richard de 3e - Shakespeare - regie - Shakespeare - Het Wagenings gezelschap
• 1980 – Wasteland – acteur (Ro Theater), première 2 februari 1980 .
• 1980 – De meiden – acteur (Ro Theater), première 23 april 1980 .
• 1980 – Een midzomernachtsdroom – acteur (Ro Theater), première 4 oktober 1980 .
• 1980 – Pinocchio – acteur (Ro Theater), première 6 december 1980 .
• 1981 – Tartuffe – acteur (Ro Theater), première 7 maart 1981 .
• 1981 – Käthchen uit Heilbronn – acteur (Ro Theater), première 23 oktober 1981 .
• 1982 – Alice – acteur (Ro Theater), première 26 maart 1982 .
• 1982 – De koopman van Venetië – acteur (Ro Theater), première 2 oktober 1982 .
• 1983 – “1984-1” – acteur (Ro Theater), première 1 januari 1983 .
• 1983-1985 – lid van de artistieke leiding bij het Ro theater
• 1983 – Een marmeren graf – acteur (Ro Theater), première 25 februari 1983 .
• 1983 – Proper Operation – acteur (Ro Theater), première 23 april 1983 .
• 1983 – Onder ogen van het westen – acteur (Ro Theater), première 10 december 1983 .
• 1984 – Jacques de fatalist en zijn meester – acteur (Ro Theater), première 22 februari 1984 .- filmregistratie
• 1984 – Memoires van een Benjamin – acteur (Accolade Producties), première 25 oktober 1984 .
• 1985 – De opera van Smyrna – acteur (Ro Theater), première 9 maart 1985 .
• 1985 – Merlijn of ’t barre land – acteur (Ro Theater), première 31 augustus 1985 .
• 1985 – Kinderen van een mindere god – acteur (John van de Rest Producties), première 13
november 1985 .
• 1986 – De eenling – acteur (La Terrazza), première 13 maart 1986 .
• 1986 – Glazen speelgoed – acteur (John van de Rest Producties), première 13 november 1986 .
• 1987 – Benjamin in het leger – acteur (John van de Rest Producties), première 15 april 1987 .
• 1985-1988 – Oprichting Rotterdams centrum voor theater .voor toenmalige RCA
• 1988 – Jeanne d’Arc – acteur (John van de Rest Producties), première 16 november 1988 .
• 1989 – Hoofd theater bij John van de Rest producties
• 1989 – Huwelijkspel – acteur (John van de Rest Producties), première 31 oktober 1989 .
• 1990 – Tartuffe – regisseur (Rotterdams Centrum voor Theater), première 25 mei 1990 .
• 1991 – Amadeus – acteur (John van de Rest Producties), première 1 januari 1991 .
• 1991 – De wijze kater – acteur (John van de Rest Producties), première 7 december 1991 .
Jaren 1990:
• 1992 – De anderen – bewerking en regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 4 mei 1993 .
• 1993 – Arnold, het leven van een travestiet – bewerking en regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 8 mei 1993 .
• 1993 – Jacques de fatalist en zijn meester – regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 11 september 1993 .
• 1993 – Tommie – acteur (Impresariaat Jacques Senf), première 2 december 1993 .
• 1994 – Dag vreemde man – acteur (Impresariaat Jacques Senf), première 30 november 1994 .
• 1994 – Over geweld, macht / spel, liefde (of sex), vrijheid én… – bewerking en regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 20 augustus 1994 .
• 1996 – Over man / vrouw, fantasie, echt / niet echt, dus theater in… – bewerking en regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 17 augustus 1996 .
• 1997 – Arnold, het leven van een travestiet (heropvoering) – bewerking en regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 1 maart 1997 .
• 1997 – Over operazangers armoe noodzaak ’n castraat èn eten in de… – bewerking en regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 15 augustus 1997 .
• 1998 – Een winterse avond rondom een Kerstgedachte – regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 20 december 1998 .
• 1998 – Faust (deel I en II) – bewerking, regie en auteur (Rotterdams Centrum voor Theater), première 14 augustus 1998 .
• 1999 – Over Tim, het leven van een dresser – regie en auteur (Rotterdams Centrum voor Theater), première 6 maart 1999 .
Jaren 2000:
• 2001 - 2005 lid van de Raad voor Cultuur van 2001–2005 (een belangrijk adviesorgaan in de Nederlandse culturele sector)
• 2001 – Over… de rode roos van Rotterdam – co-regie en co-auteur (Rotterdams Centrum voor Theater), première 12 mei 2001 .
• 2001 – Lazarus – acteur (Bonheur Theaterbedrijf Rotterdam), première 15 juni 2001 .
• 2001 – King Lear – bewerking, regie, vertaling en dramaturgie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 26 september 2001 .
• 2002 – Tribunaal – regie (Cosmic Illusion), première 23 oktober 2002 .
• 2002 – Until The Day – regie (Cosmic Illusion), première 24 oktober 2002 .
• 2004 – Stadsportretten – regie (Rotterdams Centrum voor Theater), première 27 augustus 2004 .
• 2005 – Struisvogels op de Coolsingel – acteur (Bonheur Theaterbedrijf Rotterdam), première 12 mei 2005 .
• 2006 – Op zoek naar Rimbaud – auteur, acteur (Stichting Zielslocker), première 25 november 2006 .
• 2006 - Booijmans monologen - concert en regie, (Rotterdams Centrum voor Theater) juni 2006
• 2006 - Seks in de stad - concept en regie (Rotterdams Centrum voor Theater)
• 2007 - De verwarring der geslachten - theaterfestival met 12 voorstellingen - concept en regie
• dooi van Shirley Gast
• hoezo liefde van Hans Sahar
• de hoofddoek van Anne Vegter
• jules/juul/julia van Shirley Gast
• knippen en scheren van Charles Dyer
• ondersteboven naar La tête en bas van Noëlle Châtelet Editions Seuil
• op leven en dood, naar the 24th day van Tony Piccirillo
• rillingen over de rug van Imad El Kaka
• verkeerde gevatheid van Herman Meijer
• vleeschdrager van Erik-Ward Geerlings
• het wachtwoord van Maria Heiden
• over een intieme zintuiglijke reis langs liefdesgedichten
• 2007 - Het uur waarop we niets van elkaar wisten -Handke - concept en regie
• 2008 - Over dolende zielen in een nichtentent - concept en regie
• 2009 - Engelen in de stad - concept en regie (Rotterdams Centrum voor Theater)
• 2010 - Festival “Vreemdeling" - concept en regie (Rotterdams Centrum voor Theater)
Jaren 2010 en later:
• 2011 - Sneeuw - concept en regie (Rotterdams Centrum voor Theater) tekst van Shirley Gast
• 2012 - Eenzaam in de stad,, concept & regie
• 2013 - Alcohol & drugs in de stad, concept & regie
• 2013 - Bloedverwanten, naar de debuutroman van Han Nefkens, regie
• 2013 - Een Jacqueline, over geweld in de stad - concept en regie , (Rotterdams Centrum voor Theater) filmregistratie
• 2012-2015 - Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen - concept, regie en spel (Rcth) filmregistratie
• 2014 - Wie is er nou gek? concept en regie , (Rotterdams Centrum voor Theater), filmregistratie
• 2013-2015 - Gay in de stad concept en regie , (Rotterdams Centrum voor Theater)
• 2014 – Artistiek leider Theater Maatwerk
• 2015 – Theaterfestival 75 jaar oorlog in de stad - initiatief en concept
• 2015 – To Be or not – regie en auteur (Theater Maatwerk), première 10 oktober 2015 trailer
• 2016 - Con Amore - concept & regie, (Rotterdams Centrum voor Theater) filmregistratie
• 2017 - Taal in de stad - concept & regie
• 2017 - Ontheemd - concept & regie, (Rotterdams Centrum voor Theater) filmregistratie (beknopt)
2017 - documentaire film 'Het andere zijn', door Carel van Hees & Stephan van Warmenhoven bekijk de documentaire
• 2017 – Fusie Rcth en Theater Maatwerk in Theater Babel Rotterdam
• 2018 - Het gedroomde café - concept & regie , (Theater Babel ~Rotterdam) filmregistratie
• 2018 – Piazza della vita – regie en auteur (Theater Babel Rotterdam), première 13 oktober 2018 . filmregistratie
• 2019 – Van J. naar Jessica – spel (acteur) en regie, tevens auteur, première 23 november 2019 . filmregistratie
• 2020 – Ik via de ander – regie (Theater Babel Rotterdam), première 21 november 2020 . filmregistratie
• 2021 - filmdocumentaire "Altijd alles anders" - door Christiaan van Schermbeek (MooisTV)
• 2022 – Romeo’s & Julia’s – voorstelling, regie en concept (Theater Babel Rotterdam), première 6 november 2022 filmregistratie
• 2022 – Romeo's & Julia's - feuilleton - door MooisTV - Christiaan van Schermbeek en Douwe Wilhelm van der Werf
Trailer. /. Deel I. / Deel II. /. Deel III / Deel IV. / Deel V. / Deel VI.
• 2023 – De Henkes monologen – regie en auteur (Theater Babel Rotterdam), première 2 maart 2023 .
• 2024 – Over dromen & luchtkastelen – regie, auteur en speler, première 25 februari 2024 filmregistratie
C.V. Films
• De mantel der liefde (1978): Vertolkte de rol van Henkie. bekijk hier deze film
• Pastorale 1943 (1978): Speelde de rol van Van Waveren. bekijk hier de trailer of bekijk de gehele film op eyefilm
• Een pak slaag (1979): Vertolkte de rol van John.
• de Zwarte ruiter (1983): Speelde de rol van Douanier. kijk hier deel 1. /. kijk hier deel 2
• Oud Roze (2013): Human doc met beelden uit de voorstelling Mateloos. bekijk hier de documentaire
• documentaire film 'Het andere zijn', (2017) door Carel van Hees & Stephan van Warmenhoven bekijk de documentaire
• Altijd alles Anders (2021) documentaire over Paul (Christiaan van Schermbeek - Moois TV)
• 2022 Romeo’s & Julia's feuilleton n.a.v. de gelijknamige theaterproductie
Christiaan van Schermbeek en Douwe Wilhelm van der Werf
Trailer. /. Deel I. / Deel II. /. Deel III / Deel IV. / Deel V. / Deel VI.
C.V. Televisieseries en films
• Oorlogswinter (1975): Vertolkte de hoofdrol van Michiel van Beusekom in deze 13-delige televisieserie. bekijk de serie
• Uit de wereld van Guy de Maupassant (1977): de rol van Boekenwurm in de aflevering “De vlieg”. (emmy award) bekijk de film
• 'Wie oren heeft (1977-1978) Zesdelige kinderserie over de Bijbel (twee seizoenen)
• Heilige Jeanne (1978): Vertolkte de rol van Hofpage in deze televisiefilm.
• Dubbelleven (1978): Speelde de rol van Kees in de aflevering “Jaap Dolder, nooit van gehoord”.
• De nieuwe Mendoza (1980): Vertolkte de rol van Mijnheer Zierau in deze televisiefilm.
• Simon Winner (1989): Speelde de titelrol Simon Winner in deze 6-delige televisieserie.
• Laat maar zitten (1989): Vertolkte de rol van Krukas in 18 afleveringen van deze televisieserie. bekijk hier een aflevering
• Tien voor taal (1994): Trad op als zichzelf in de aflevering “Theatersterren”.
Over Paul Röttger
• Beginjaren (1970s):
Paul Röttger studeerde in 1976 af aan de Toneelschool Arnhem . Direct daarna speelde hij in diverse film- en tv-producties – zijn bekendste rol was Michiel van Beusekom in de jeugdserie Oorlogswinter (1975) . Alle 13 afleveringen zijn hier online te bekijken.
Hierna koos Röttger voor het toneel, met vroege rollen bij o.a. Toneelgroep Theater (in Het leven van Galilei, 1971, regie Hans Croiset) en De Noorder Compagnie (1975-1976) .
• Ro Theater (1977–1987):
Vanaf eind jaren ’70 was Röttger circa tien jaar als acteur verbonden aan het Ro Theater in Rotterdam . Hij speelde daar in producties als Tartuffe, Pinokkio, De opera van Smyrna en Merlijn of het barre land , onder regisseurs als Franz Marijnen, Karst Woudstra, Jos Thie en Antoine Uitdehaag. Daarnaast maakte hij drie jaar deel uit van de artistieke leiding van het Ro Theater .
• Vrije circuit en John van de Rest (late 1980s):
Eind jaren ’80 stapte Röttger over naar het vrije circuit. Hij speelde in tourneeproducties als Benjamin in het leger, Jeanne d’Arc, Amadeus en De wijze kater . Tegelijkertijd was hij hoofd Theater bij John van de Rest Theaterproducties en vertolkte hij de rol van “Krukas” in de tv-comedyserie Laat maar zitten (1988-1990) .
• Latere rollen (2000s):
Ook na 2000 bleef Röttger als acteur op het toneel te zien. Zo speelde hij in Lazarus (2001) en Struisvogels op de Coolsingel (2005) – beide geregisseerd door Peter Sonneveld bij het Rotterdamse Bonheur Theaterbedrijf . In 2005 stond hij in Wachten op Godot (Samuel Beckett) bij het Nationale Toneel, samen met Peter Tuinman, Karel de Rooij en Peter de Jong (regie Jos Thie) . Röttger keerde incidenteel terug op het podium in eigen producties, zoals Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen (2012) – een voorstelling over homoseksuele ouderen waarin hij zowel regisseerde als zelf een rol speelde .
Theaterregie en projecten
• Rotterdams Centrum voor Theater (1988–2016):
In 1985-1988 richtte Paul Röttger voor het toenmalige RCA het Rotterdams Centrum voor Theater (RCTH) op, waar hij sinds de oprichting actief was als hoofddocent spel en regie, regisseur en directeur . Onder zijn leiding ontwikkelde het RCTH zich tot een intercultureel theatercentrum met eigen opleidingen en jaarlijks ten minste één grote productie . Vanaf 1992 realiseerde hij elk jaar een project waarin professionals, amateurs en studenten samenwerkten . Veel producties behandelden maatschappelijke thema’s. Enkele voorbeelden waren Stadsportretten (2004, over Rotterdammers – Röttger ontving na afloop de Erasmusspeld) , Engelen in de stad (circa 2008, over hiv/aids) en het festival Vreemdeling (2010, met tien nieuwe stukken rondom het thema vreemdeling) . In 2011 werd Sneeuw, een modern sprookje door Shirley Gast, speciaal voor het RCTH geschreven .
• Inclusieve theaterprojecten (2012–2014):
Röttger gaf met RCTH een nieuwe impuls aan inclusief theater. In co-productie met Humanitas regisseerde hij Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen (première 2012), gebaseerd op levensverhalen van homoseksuele ouderen . Een jaar later initieerde hij Wie is er nou gek (of ik is een ander) (2013/14) in samenwerking met zorginstellingen Pameijer en Bavo-Europoort . Deze innovatieve voorstelling bracht de verhalen van mensen met een psychiatrische achtergrond, waarbij cliënten zelf aanwezig waren, geprojecteerd en deels meezongen of meedansten tijdens de voorstelling . Wie is er nou gek won in 2014 “De Duim” (prijs voor beste zorgidee van Zorgbelang Zuid-Holland) .
• Overig regiewerk:
Naast het RCTH regisseerde Röttger incidenteel voor andere gezelschappen. Zo zette hij bij Cosmic Illusion in 2002 twee voorstellingen in scène: Tribunaal en Until The Day (beide gingen in première in oktober 2002 onder zijn regie) . Eerder, in de beginperiode van RCTH, regisseerde hij ook klassiek repertoire met een twist, zoals Jacques de fatalist en zijn meester (1993) en King Lear (2001) binnen het RCTH .
• Theater Babel Rotterdam (2015–2024):
Per januari 2015 werd Röttger artistiek leider van Theater Maatwerk, een gezelschap voor acteurs met een beperking . Deze samenwerking mondde uit in een fusie: vanaf 2017 gingen RCTH en Maatwerk samen verder als Theater Babel Rotterdam, een vernieuwend inclusief theatergezelschap . Röttger bleef aan als artistiek leider/regisseur en realiseerde met Babel diverse producties waarin acteurs met én zonder beperking samen op het toneel staan . Tot de eerste producties onder de nieuwe naam behoorden To be or not (2017), Con Amore (2017), Ont-heemd (2017), Het gedroomde café (2018) en Seks in Rotterdam (2018) . In 2018 vierde Röttger zijn 30-jarig jubileum als theaterdirecteur met de locatievoorstelling Piazza della vita (“plein van het leven”) . Vervolgens regisseerde hij bij Babel nog Van J naar Jessica (2019, portret van een trans vrouw binnen de Babel-groep) , Ik via de ander (2020) , Romeo’s & Julia’s (2022) en De Henkes monologen (2023) . Zijn laatste regie was Over dromen & luchtkastelen, dat in februari 2024 in première ging als zijn afscheidsvoorstelling .
Schrijf- en bewerkingswerk
• Dramaturg en bewerker:
Röttger was bij meerdere producties verantwoordelijk voor tekstbewerking of vertaling. In de vroege RCTH-jaren maakte hij bewerkingen van o.a. De anderen (première 1993) en Arnold, het leven van een travestiet . Ook complexe thema-avonden kregen door hem een dramaturgische samenhang, bijvoorbeeld de reeks Over geweld, macht/spel, liefde (of seks), vrijheid… (1994) en Over man/vrouw, fantasie, echt/niet echt… (1996), waarvan hij de teksten (her)schreef of vertaalde . Daarnaast verzorgde hij een eigen hedendaagse vertaling/bewerking van Shakespeare’s King Lear voor RCTH (première 26 sept 2001) . In 2022 bewerkte hij het klassieke Romeo en Julia tot de inclusieve voorstelling Romeo’s & Julia’s bij Theater Babel .
• Auteur en scenarist:
Röttger heeft ook originele theaterteksten en scenario’s geschreven of mee-geschreven, vaak voor de community- en inclusieve voorstellingen. Hij was (co-)auteur van het tweedelige Faust (deel I & II) bij RCTH in 1998 en van Over Tim, het leven van een dresser (1999) – beide producties waarin klassieke verhalen of levensverhalen tot een nieuw script werden samengesmeed. In 2001 creëerde hij samen met collega-makers een grootschalige montagevoorstelling Over… de rode roos van Rotterdam, waarvoor hij mede het scenario schreef op basis van verhalen uit diverse culturen . Later schreef Röttger bijvoorbeeld Op zoek naar Rimbaud (première 2006) in opdracht van Stichting Zielslocker , een voorstelling geïnspireerd op dichter Arthur Rimbaud.
• Recente stukken:
Binnen Theater Babel Rotterdam bleef hij nieuwe teksten ontwikkelen. Zo schreef hij vaak in samenwerking met Erik-Ward Geerlings aan de scenario’s van inclusieve Babel-voorstellingen als To Be or not – part 1 (2015) , Piazza della vita (2018) , Van J. naar Jessica (2019) , Romeo’s & Julia’s (2022) , De Henkes monologen (2023) en Over dromen & luchtkastelen (2024) . Deze stukken zijn vaak tot stand gekomen in samenwerking met de acteurs en dramaturgen, waarbij Röttger de concepten en montage van verhalen tot een script begeleidde.
Overige professionele activiteiten
• Docent en talentontwikkeling:
Sinds de oprichting van RCTH in 1988 was Paul Röttger actief als theaterdocent. Hij gaf les aan jonge acteurs en makers binnen de opleidingstrajecten van het Rotterdams Centrum voor Theater . Veel van zijn projecten hadden ook een educatief karakter, bedoeld om deelnemers – zowel met als zonder theaterervaring – te ontwikkelen.
Paul was intensief betrokken bij de ontwikkeling van landelijke raamleerplannen voor de kaderopleidingen spel en regie in samenwerking met o.a. Kunstgebouw.. Zijn specialisatie naast zijn jarenlange hoofddocentschap was (elementair) spel, stem/adem en beweging, hij was examenbegeleider en gecommitteerde bij de landelijke regie-examens.
• Directeur en artistiek leider:
Röttger stond ruim 35 jaar aan het hoofd van zijn instellingen. Als oprichter-directeur van RCTH (1988–2016) bouwde hij het centrum uit tot een bloeiend intercultureel instituut . In 2015 nam hij daarnaast het artistiek leiderschap van Theater Maatwerk op zich, om inclusieve theaterpraktijken te versterken . Deze samenwerking leidde tot de fusie Theater Babel Rotterdam (vanaf 2017), waar Röttger als directeur-bestuurder tot najaar 2023 leiding aan gaf . Onder zijn visie stond de ontmoeting met “de ander” centraal: structureel theater maken met acteurs met én zonder beperking over maatschappelijke thema’s .
• Afscheid:
In april 2024 nam Paul Röttger afscheid van Theater Babel en zijn actieve carrière, met zijn afscheidsvoorstelling Over dromen & luchtkastelen. Hij woont nu met zijn twee partners in Frankrijk.
• Onderscheidingen
Paul Röttger ontving meerdere onderscheidingen als erkenning voor zijn bijdrage aan cultuur en inclusiviteit in het theater. In 2004 werd hem, na afloop van de voorstelling Stadsportretten, de Erasmusspeld van de gemeente Rotterdam uitgereikt. Deze gemeentelijke erepenning erkent zijn inzet voor de culturele en sociale samenhang in de stad.
In 2009 ontving Röttger, namens het Rotterdams Centrum voor Theater (RCTH), een aanmoedigings-oorkonde in het kader van de Jos Brink-prijs, uitgereikt door minister Ronald Plasterk. Deze oorkonde werd toegekend voor het bespreekbaar maken van homoseksualiteit op scholen in Rotterdam via het educatieve theaterproject Seks in de stad.
Daarnaast won hij in 2014 de Zuid-Hollandse zorginnovatieprijs “De Duim” voor de inclusieve productie Wie is er nou gek, of ik is een ander. Ondanks zijn vele verdiensten heeft Röttger meermaals aangegeven geen koninklijke onderscheiding te willen ontvangen.
Naast zijn eigen producties en rollen heeft Paul als docent en inspirator generaties theatermakers en acteurs begeleid. Meer dan 250 spelers en regisseurs zijn afgestudeerd de spel- & regieopleiding van het Rotterdams Centrum voor Theater.
In de afgelopen jaren lag zijn focus vooral op inclusief theater en het geven van een stem aan ‘de ander’.
Wil je Paul een bericht sturen?
Dat kan hier .